اگر به شما گفته شود که بیماری (لثه) دهانی دارید شما تنها نیستید . در حال حاضر بسیاری از بزرگسالان در ایالات متحده به شکل هایی از این بیماری مبتلا هستند. بیماری های دهانی از التهاب ساده لثه تا بیماری خطرناکی که منجر به آسیب جدی به بافت نرم و استخوان محافظ دندان می شود ، طبقه بندی می گردد.

چه عواملی باعث بیماری لثه می شود؟

دهان ما پر از باکتری است .این باکتری ها همراه با موکوس (بلغم ) و دیگر ذرات همواره یک ماده چسبناک بی رنگ به نام ((پلاک دندان )) بر روی دندان بوجود می آورد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کمک می کند که از شر این پلاک های دندان خلاص شوید .

پلاک هایی که از بین بروند می توانند سخت شوند و جرم دندان را شکل میدهند مثلا یکی از عوامل تجمع و گیر پلاک میکروبی میتواند لبه های پرکردگی یا روکش های نامناسب باشد  که با مسواک زدن تمیز نمی شوند تنها یک جرم گیری حرفه ای توسط یک دندانپزشک یا بهداشتکاران دهان می تواند این جرم ها را از بین ببرد.

لفظ پريو به پيشگيري و درمان بيماريهاي بافتهاي نگهدارنده دندان ( لثه ها ، استخوان فک و الياف پريودنتال ) گفته مي شود . و بيماري لثه مهمترين عامل از دست دادن دندانها در بالغين مي باشد .

تورم و التهاب لثه

پلاک ها و جرم های قدیمی که بر روی دندانها هستند شرایط بدتری پیدا کرده و این باکتریها باعث ایجاد التهاب لثه ها می شوند که (( تورم و التهاب لثه )) نامیده می شود.

در التهاب لثه، لثه قرمز و متورم می شود و به آسانی خونریزی می کند. تورم و التهاب لثه یک حالت خفیفی از بیماری لثه است که معمولا می تواند با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و جرم گیری مرتب بدست یک دندانپزشک یا بهداشتکاران دهان از بین برود. این شکل از بیماری لثه شامل از دست دادن استخوان و بافتی که دندان را سر جایش نگه می دارد، نمی شود.

پریدونتیت

وقتی تورم و التهاب لثه درمان نشود ، می تواند تا پریدونتیت پیش برود. (که به معنای گسترش التهاب در بافت های سخت و نرم اطراف دهان است). در پریدونتیت لثه ها از دندان ها فاصله می گیرند و فضاهایی را که ((پاکت)) نامیده می شود ایجاد می کند که عفونی می شود.

سیستم دفاعی بدن با این باکتری ها به عنوان پلاک دندانی که زیر خط لثه گسترش و رشد می یابند، مبارزه می کند.

سم های (توکسین های) باکتریایی و پاسخ طبیعی بدن به عفونت شروع به تحلیل (تخریب ) استخوان ها و بافت رابط که دندان ها را سرجایش نگه می دارد، می کند . اگر این بیماری درمان نشود استخوان ها ، لثه ها و بافتی که دندان ها را نگه می دارد، نابود می کند. سرانجام دندان ها ممکن است لق شوند و باید کشیده شوند.

فاکتور های خطر

1 ) سیگار کشیدن : آیا دلیل دیگری برای ترک سیگار لازم است؟ سیگار کشیدن یکی از مهمترین فاکتور های خطر است که با پیشرفت بیماری لثه در ارتباط است.

2 ) تغییرات هورمونی در دختران / زنان : این تغییرات می تواند لثه ها را حساس تر کند و آن را برای گسترش تورم و التهاب لثه آسان تر سازد.

3 ) دیابت : افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض گسترش عفونت ها از جمله بیماری لثه هستند.

4 ) دیگر بیماری ها و درمان آنها : بیماری هایی از قبیل ایدز و درمان های آن می توانند به صورت منفی بر سلامت لثه تاثیر بگذارد، همینطور درمان های سرطان

درمان ها : صدها تجویز و دیگر درمان هایی وجود دارد که می توان جریان بزاق را که اثر دفاعی بر بدن دارد، کاهش دهد . بدون بزاق کافی دهان در معرض عفونت هایی از قبیل بیماری های لثه است . و بعضی داروها باعث رشد بی رویه و غیر طبیعی بافت ها ی لثه می شوند که این نگهداری غیر از دندان ها و لثه ها را مشکل می کند.

5 ) آسیب پذیری ژنیتیکی : بعضی افراد به صورت ژنتیکی بیشتر از دیگران مستعد بیماری های وخیم لثه هستند.

چه کسانی به بیماری لثه دچار می شوند؟

افراد معمولا علائم بیماری لثه را تا سن 30 تا 40 سالگی نشان نمی دهند. مردان بیشتر از زنان احتمال ابتلا به بیماری لثه را دارند . با وجود اینکه نوجوانان به ندرت به پریدونتیت مبتلا می شوند ، اما آنها به به تورم و التهاب لثه ( شکل خفیف تری از بیماری لثه ) دچار می شوند.

عموما بیماری لثه زمانی آشکار می شود که پلاک دندانی اجازه ساخت داده می شود و زیر خط لثه پدید می آید.

چگونه بفهمیم که بیماری لثه داریم؟

نشانه هایی از بیماری لثه شامل :

بوی بدن دهان که از بین نمی رود

لثه های قرمز یا متورم

لثه های ملتهبی یا خونی

جویدن دردناک

دندان های لق

دندان های حساس

لثه های فاصله گرفته یا دندان هایی با ظاهر بلندتر (کشیده تر)

هر کدام از این علائم ممکن است نشانه ای از مشکل جدی باشد که باید بدست یک دندانپزشک کنترل شود.

در ویزیت دندانپزشکی تان دندانپزشک یا بهداشتکاران دندان باید

درباره سابقه پزشکی تان بپرسد تا بیماری های اصلی یا فاکتورهای خطر را شناسایی کند (از قبیل سیگار کشیدن ) که ممکن است در بیماری های لثه دخیل باشد.

لثه های شما را معاینه کند و بر هر نشانی از التهاب توجه کند.

از یک خط کش خیلی باریک که ((پاکت دندانپزشکی )) نام دارد استفاده کند که هر حفره را چک کند و اندازه بگیرد . در یک دهان سالم ، عمق این حفره هامعمولا بین 1 تا 3 میلی متر است .این سنجش عمق حفره ها معمولا دردناک است.

دندانپزشک یا بهداشتکار دندان همچنین ممکن است

یک عکس اشعه X   بگیرد که ببیند تحلیل استخوانی وجود دارد

شما را به یک متخصص بیماری های لثه و بافت نگهدارنده آن (پرپیودونتیست ) بفرستند . پریودونتیست  ها متخصصانی در زمینه تشخیص و درمان بیماری های لثه هستند و ممکن است شما را برای گزینه های درمانی که توسط دندانپزشکان پیشنهاد نشده ، آماده کنند.

چگونه بیماری لثه درمان می شود؟

هدف اصلی درمان التهاب است .تعداد و انواع درمانها بسته به گسترش بیماری لثه متفاوت خواهد بود . هر نوعی از درمان نیازمند این است که بیمار مراقبت روزانه خوبی در خانه داشته باشد.

پزشک همچنین ممکن است پیشتهاد تغییر رفتار های همیشگی از قبیل ترک سیگار را به عنوان راهی که نتیجه درمان را بهبود می بخشد ، بدهد.

پاکسازی عمیق (برداشتن جرم های زیر لثه و صاف کردن سطح ریشه)

دندانپزشکان و متخصصان بیماری های لثه یا بهداشتکاران دهان پلاک های دندانی را از طریق یک روش که پاکسازی عمیق نامیده می شود پاک می کنند.

برداشتن جرم ها از سطح دندان به معنای پاک کردن جرم دندان از بالا و زیر خط لثه است . صاف کردن ریشه دندان پس از جرم گیری نقاط زبر را از روی ریشه دندان جایی که جرم ها جمع می شوند خارج می کند ، به خارج کردن باکتری هایی که منجر به بیماری می شود کمک می کند.

در بعضی موارد ممکن است از لیزر استفاده شود تا پلاک دندان ها و جرم  دندان ها را خارج کند . این روند می تواند منجر به خونریزی و تورم کمتر در مقایسه با روش های پاکسازی عمیق سنتی شود .

عمل جراحی

جراحی فلپ (لثه) اگر التهاب و پاکت های عمیق در طی درمان با وجود جرم گیری و تجویز داروها و رعایت بهداشت مناسب از طرف بیمار باقی بمانند ممکن است جراحی لازم باشد.

یک دندانپزشک یا متخصص بیماری های لثه ممکن است جراحی را انجام دهد تا رسوبات (جرم ) دندان ها را از پاکت ها خارج یا حفره های پاکت های دندانی را کاهش دهد و تمیز کردن آن را برای بیمار ، دندانپزشک و بهداشتکاران دندان آسان کند .

 این جراحی رایج شامل پایین بردن لثه ها و خارج کردن جرم هاست . پس لثه ها دوباره در جایی که بافت ها به طور مرتب در اطراف دندان منطبق باشد ، بخیه می خورند بعد از جراحی لثه ها بهبود خواهند یافت و در اطراف دندان محکم تر اتصال پیدا می کنند این کار، گاهی اوقات منجر به ایجاد دندانهایی بلند تر می شود .(بلندی ظاهر دندان)

پیوندهای استخوانی و بافتی 

علاوه بر جراحی  فلپ (لثه ) متخصص بیماری های لثه و بافت نگهدارنده دندانها یا دندانپزشکان ممکن است پروسه هایی راپیشنهاد دهد که منجر به ایجاد دوباره هر استخوان یا بافت لثه که در طی پریدونتیت از بین رفته، می شود .

پیوند استخوان که استخوان طبیعی یا مصنوعی را در اطراف استخوان صدمه دیده قرار می دهد که می توان به رشد استخوان حامی کمک کند. تکنیکی که می تواند در پیوند استخوان استفاده شود ایجاد بافت هادی نامیده می شود. در این پروسه یک قطعه کوچک از مواد شبکه تور مانند بین استخوان و بافت های لثه جایگزین می کنند.

این کار بافت لثه را از رشد به سمت مناطقی که استخوان باید باشد نگه می دارد، و به استخوان و بافت های رابط اجازه می دهد که دوباره رشد کنند.

فاکتورهای رشد و پروتئین معمولا می تواند به بدن شما کمک کند که استخوان دوباره رشد یابد.همچنین ممکن است در بعضی موارد جایی که بافت لثه آسیب دیده دندانپزشکتان یا متخصص بیماری لثه پیوند یک بافت نرم را پیشنهاد دهد که مواد مصنوعی یا بافتی را که از دیگر نقاط دهانتان گرفته شده استفاده کند تا ریشه بی حفاظ دندان ها را بپوشاند.

از آنجائیکه هر موردی متفاوت است این امکان وجود ندارد که با قاطعیت بگوئیم چه پیوندی در درازمدت موفق خواهد بود.

نتایج درمان بستگی به بسیاری چیزها دارد از جمله : چقدر بیماری پیشرفت کرده ، چقدر خوب بیمار مراقبت دهانی اش را در خانه حفظ کرده و کنترل فاکتور های خطر از قبیل سیگار که ممکن است شانس موفقیت را کمتر کند.

چگونه می توانم دندان ها و لثه هایم را سالم نگه دارم ؟

• دندانهایتان را هر روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• به طور مرتب نخ دندان بکشید تا جرم ها را از بین دندان هایتان خارج کنید.
• به طور مرتب برای چکاب و جرم گیری حرفه ای به دندانپزشکی بروید
• سیگار نکشید.
• از دهانشویه های مناسب استفاده کنید . ( با تجویز دندانپزشک )

ژنژيويت : لثه ها در حالت طبيعي ، صاف با لبه هاي تيز ، صورتي رنگ که در صورت عدم رعايت بهداشت دهان و مسواک نزدن ، تجمع پلاک ميکروبي و ترشح مواد سمي باعث التهاب لثه ها و تشکيل جرم شده بنوبه خود علائمي چون سوزش و خارش ، تورم ، قرمزي و خونريزي از لثه ها ديده ميشود که با رعايت بهداشت ( استفاده از مسواک و دهانشويه ) و انجام جرم گيري برگشت پذير است .

پريودنيتت ( پيوره ) : چنانچه درماني انجام نگيرد پيشرفت بيماري لثه به بافتهاي زيرين و نگهدارنده دندان سرايت کرده و علاوه بر علائم ژنژيويت که با شدت بيشتري اتفاق مي افتد خروج چرک از لثه ها ، بوي بد ، تحليل استخوان ، لقي دندان ها و ايجاد فاصله بين آنها نيز ديده مي شود و در اين مرحله از بيماري به درمانهاي قبلي پاسخ نداده ، بلکه نياز به جراحي لثه توسط متخصص پيدا مي کند که در صورت عدم درمان توسط بيمار دندان کشيده خواهد شد

.در عمل جراحي لثه ، پس از بيحسي ، لثه ها کنار زده شده پس از تميز کردن بافتهاي آلوده و تصحيح استخوان فک ، لثه ها به جاي خود ولي پايين تر از حد قبلي بخيه زده مي شود . سپس بر روي آن پانسمان مخصوص قرار داده شده بخيه ها 7 تا 10 روز بعد کشيده ميشوند .

مراقبتهاي بعد از جراحي لثه و جرم گيري :

ـ 1-وجود درد و تورم و خونريزي اندک پس از جراحي لثه طبيعي بوده که طي 4 ـ 3 روز از بين ميرود در صورت تداوم و شدت آن با دندانپزشک تماس گرفته شود .

ـ 2-بهتر است روز اول بعد از جراحي از مايعات سرد و نرم استفاده شود و ناحيه مورد عمل مسواک زده نشود و دهانشويه استفاده نشود ولي در روز دوم اشکالي ندارد .

ـ 3-پس از جراحي لثه و بعلت تحليل آن و سخت شدن طوق و ريشه، دندان به تحريکات حرارتي نظير سرما و گرما حساس بوده که بتدريج از بين ميرود که در صورت ادامه اين روند از خمير .دندانهاي ضد حساسيت استفاده ميشود

جرم گيري :

پلاک ميکروبي موجود در لثه ها و دندانها در صورت پاک نشدن ، در اثر رسوب املاح موجود در بزاق ، در آن جرم دندان به رنگهاي سفيد ، زرد ، قهوه اي تا سياه تشکيل ميدهند که با مسواک زدن برداشته نميشود . و حتماً به جرم گيري نياز دارد . برخلاف تصور عوام ، جرم گيري براي دندان هيچگونه ضرر ندارد بلکه در افرادي با جرمهاي بالا ضروري نيز مي باشد . زيرا جرم چيزي خارج از دندان بوده که بر روي آن رسوب مي کند . جرم گيري از تحليل استخوان و لثه ها و پيشرفت بيماري لثه مي کاهد . علت اينکه پس از جرم گيري مجدداً در دندانها در همان نواحي و با همان شدت جرم تشکيل مي شود بخاطر درست مسواک نزدن و تکرار عادات قبلي است . پس از جرم گيري دندانها قدري به تحريکات حرارتي نظير سرما و گرما حساس بوده که بتدريج از بين ميرود عمل جرم گيري توسط قلمهاي دستي و يا دستگاه مخصوص آن انجام مي گيرد توصيه ميشود از خمير دندانها يا پودرهاي ضد جرم که بعلت وجود مواد ساينده واسيدي در آن به لثه ها و ميناي دندان آسيب ميرساند بدون تجويز دندانپزشک ، استفاده نکنيد .

درمانهاي غيرجراحي:بر اساس خط مشي درماني انجمن پريودنتيستها بايد درمانها بر اساس حداقل تهاجم و حداكثر بهره وري مالي باشد. اين درمانها شامل جرمگيري و تصحيح سطح ريشه مي‌باشد.(جرمگيري عمل پاك كنندگي و صاف كردن دقيق سطوح ريشه اي به جهت برداشتن سموم باكتري‌هاي سطح ريشه است.)

عموم پريودنتيست ها توافق دارند كه بعد از جرمگيري اكثريت بيماران نياز به دريافت درمان‌هاي بيشتري مانند جراحي ندارند. به هر حال عمده بيماران نياز به دريافت درمان‌هاي نگهدارنده(maintenance) جهت حفظ سلامتي دارند. درمان‌هاي غيرجراحي محدوديت هاي خاص خود را دارد و در صورت عدم دستيابي به سلامتي كامل پريودنتال بعد از درمانهاي فوق، پيشنهاد جراحي پريودنتال جهت بازسازي آناتومي صدمه ديده و تسهيل رعايت بهداشت مي‌گردد. جراحي پريودنتال زماني الزاميست كه پريودنتيست تشخيص دهد كه بافت‌هاي پريودنتال اطراف دندان ناسالم است و امكان ترميم آن توسط درمانهاي غيرجراحي وجود ندارد.

برای دریافت نوبت جراحی لثه و کسب اطلاعات بیشتر، با شماره های تماس مجتمع تخصصی دندانپرشکی فیاض بخش (۲۲۰۶۰۳۲۳ - ۲۲۰۸۴۸۳۹ - ۲۲۰۸۳۰۸۰ ) تماس بگیرید.