پروتز دندانی چیست ؟
ميدانيد چرا در گذر سالهاي عمر، بعضي از افراد دندانها و حتي بافتهاي نگهدارنده دندانهاي خود را از دست ميدهند؟ پاسخ، بسيار ساده است! رعايت نکردن اصول بهداشت دهان از همان آغاز کودکي باعث پوسيدگي دندانها و به وجود آمدن انواع بيماريهاي دهان و دندان و بافتهاي لثه ميشود.
پروتز به هر جسمی که به طور مصنوعی ساخته شده و جايگزين يک عضو از دست رفته بدن انسانی ميشود اطلاق ميگردد. در زمينه دندانپزشکی پروتزها معمولا جايگزين دندانهای از دست رفته ميشود ولی تنها شامل این مورد نيست و در مواردی که قسمتی از فک به دلايلی مثل سرطان و تصادفات و غيره از بين ميرود توسط پروتز های مصنوعی که ساخته ميشود جايگزين ميگردد.در زمينه جايگزينی دندانهای از دست رفته ما از سه نوع پروتز استفاده ميکنيم که شامل پروتز های متحرک .... ثابت و ايمپلنتها ميشود که خود نوعی از پروتز ثابت ميباشد.
شايد بتوان گفت استفاده از پروتزهاي کامل در اثر پوسيدگيهاي دنداني در آينده به صورت افسانهاي فراموششده درآيد. در حال حاضر، هزاران بيمار با بيدنداني کامل و عوارض ناشي از آن، راه چاره را در استفاده از پروتزهاي کامل مييابند. براي اينکه نتايج درمان در پروتزها مطلوب باشد، بايد نکاتي مدنظر قرار گیردتا بتوان پيشبيني درستي از سرانجام کار داشته باشیم. در اينجا، شما را با برخي از اين نکات آشنا ميکنيم:
• سن : بهطور معمول، بيماران جوانتر که از سلامت بهتري برخوردارند و ميتوانند کنترل عصبي عضلاني دقيقتري داشته باشند، گزينههاي مناسبتري براي استفاده از پروتز هستند.
• جنسيت : از ديدگاهی، بيشتر آقايان به علت مشغله کاري و نداشتن وقت کافي براي کنجکاوي درباره دندان مصنوعي خودشان، بيماران بهتري محسوب ميشوند. خانمها، به خصوص اگر در دوران بعد از يائسگي داوطلب پروتز باشند، به علت حساسيت و زيبايي از يک سو و به خاطر عوارض يائسگي (مانند خشکي دهان و سوزش مخاط و اينگونه حسهاي مبهم) از سوي ديگر، جزو مشکلترين بيماران پروتزي محسوب ميشوند.
• سلامت عمومي : اگر بيمار عارضه مزمني، به ويژه اختلالهاي مغزي نخاعي، داشته باشد؛ پيشآگهي خوبي در پروتز نخواهد داشت. عادات بيمارگونهاي که نتيجه نهايي آن متلاشيشدن و آسيب دندان و بافت سالم اطراف آن است (مانند دندانقروچه که همان به هم ساييدن دندانها موقع خواب يا در بيداري هنگام کارهاي فکري يا ناراحتي است) نه تنها موجب سايش سطح جونده دندانها، بلکه سبب لقي دندان نيز ميشوند. علاوه بر اين، به هم زدن دندانها نيز از جمله عادتهايي است که به دندانها و بافت پريودنتال آسيب ميرساند. اين حالت در افرادي که دندانهايشان خيلي عميق با هم جفت ميشود، مشاهده ميشود. درمان پروتزي اين گروه بيماران، تمهيدات خاص خود را ميطلبد. اين افراد با متلاشي کردن نسج دنداني، اختلال معضل گيجگاهي فکي، اسپاسم عضلاني صورت، سر و گردن، سرگيجه و سردرد و بالاخره از دست رفتن کامل دندانها مواجه ميشوند. اغلب بيماران به دليل معايب موجود در شکل و طرز قرار گرفتن دندانها، احساس ناراحتي کرده و دندانها را به هم ميسايند و اين ناراحتي حاصل از کار روزانه، شبهنگام به دندانقروچه تبديل ميشود. بنابراين اگر صبح که بيدار ميشويد در دندانهاي پايين حس ناراحتي داريد و عضلات منقبض آن ناراحتتان ميکند بايد حتما با پزشک مشورت كنيد.
چرا باید پروتز داشته باشیم
۱) به محض اینکه دندانی را از دست بدهیم یا حتی تاج آن از بین برود، دندان های مجاور این دندان و مقابل آن شروع به حرکت به طرف این دندان ها کرده و فضا را کم می کنند. پس هر چه زودتر دندان از دست رفته باید جایگزین شود تا هم ردیف دندان ها به هم نخورد و هم رابطه فکین همان طور که هست باقی بماند. گاهی این حرکت به خصوص حرکت دندان های مقابل به قدری زیاد است که اگر زمان زیادی از، ازدست دادن دندان بگذرد برای جایگزینی آن مجبور خواهیم شد که دندان مقابل یا مجاور را نیز ترمیم کنیم.
۲) عمل جویدن که شروع عمل هضم و جذب مواد غذایی است، با از دست دادن دندان ها دچار اختلال می شود.
۳) از نظر زیبایی دهان و دندان، که با از دست دادن بعضی از دندان ها مانند دندان های قدامی و گاهی دندان های خلفی در زمان خندیدن و صحبت کردن فضای بی دندانی مشاهده می شود که ظاهری ناخوشایند ایجاد میکند.
۴) تلفظ خیلی از حروف توسط دندان ها ادا می شود و با از دست دادن دندان ها تلفظ نامفهوم یا نادرست انجام می شود.